Bel Fıtığı
Bel Fıtığı nedir?
Bel bölgesi, vücudun en yoğun ağırlık taşıyan bölgesidir. Omurga hareketleri en çok bu bölgeden yapılmaktadır. Bel bölgesinde, 5 adet omur ve an altta kuyruk sokumu kemiği bulunur. Bu kemiklerin arasında da disk dediğimiz yastıkçıklar bulunur. Bu yastıkçıkların (diskler) çeperi, sert fibroz dokulardan oluşur. Orta kısımlarında jel benzeri bir doku bulunur.
Bel fıtığı, disk çeperini oluşturan fibroz dokunun hasar görmesiyle birlikte ortasında bulunan jel kısmının zayıflayan bölgeye akması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu disk hasarı, disk çeperinin zayıflamasından tam yırtılmasına pek çok farklı şekilde ve derecede görülebilir. Disk jelinin yer değiştirmesi veya yırtık bölgeden omurilik kanalı içine boşalması sonucu omurilik veya bacaklara giden sinirlerin kök kısımları bası altında kalır. Bel fıtığına ileri yaşlarda daha sık rastlanmasına karşı her yaşta görülebilir.
Neden olur?
-
Ağır yük kaldırmak
-
Eğilmiş pozisyonda uzun süre kalmak
-
Aşırı kilo
-
Hamilelik ve doğum
-
Yaşlanmaya bağlı disk yapısının bozulması
-
Disk yapısının kalıtsal olarak yeterli formasyon ve dayanıklılığa sahip olmaması
Belirtileri nelerdir?
-
Belde ve bacaklara veya tek bacağa vuran ağrı
-
Bacak ve ayaklarda karıncalanma ve uyuşukluk
-
Çabuk yorulma
-
Ilerlemiş durumlarda kas güçsüzlüğü, idrar tutamama ve denge kaybı
Nasıl tanı konur?
Fizik muayene önemlidir. Ağrının şekli yeri bası altındaki sinirler hakkında bilgi verir. Kas gücü ve refleksler değerlendirilir. EMG testi hangi sinir kökü veya köklerinin fıtıktan etkilendiğini gösterir. MRI ise bu konuda en kıymetli tanı yöntemidir. Fıtığın bölgesi, lokalizasyonu ve büyüklüğünü net şekilde gösterir.
Nasıl tedavi ediilir?
-
Cerrahi olmayan yöntemler
Disk çeperi yırtık değil, sadece zayıflamış ve disk materyali bu bölgede balonlaşmışsa; disk çeperi arka orta hatta yırtılmış, disk materyali orta hat yönünde dışarı çıkmışsa ve sinir köklerine bası oluşturmayacak şekilde küçük hacimdelerse, cerrahi tedavi gerekmez. Bu durumda uygulanabilecek tedavi yöntemlerinden birkaçını şu şekilde sıralayabiliriz.
-
Bel bölgesinin hareketlerini azaltmak için bu bölgeyi destekleyen korse kullanımı
-
2-7 gün yatak istirahati. Ancak sert yatak veya sert zeminde yatmanın ağrı ve fıtık tedavisinde etkili olduğu yönünde bilimsel bir veri yoktur.
-
Egzersiz; evde uygulanabilecek bir egzersiz ve esneme programı bir uzman tarafından tavsiye edilebilir.
-
Bel bölgesini ısıtmak ve masaj, kas spazmını azaltacağı için ağrı kontrolünde faydalı olur.
-
Çekme ve germe yöntemleri ağrıyı azaltabilir. Ancak bu işlemleri tecrübeli bir uzman tarafından yapılması gerekir. Aksi halde geri dönüşü olmayan zararlara yol açabilir.
-
Ağrı kesici ve kas spazmını çözücü ilaç tedavisi
-
Cerrahi yöntemler
Ağrının şiddetli ve uzun süreli olması, hatta kişinin günlük aktivitelerini önemli ölçüde etkilemesi; duyu ve kuvvet kaybı; idrar ve gaita kontrolünün kaybı olduğu durumlarda cerrahi yöntemler uygulanır.
Diskektomi; fıtıklaşmış disk materyalinin çıkartılmasıdır. Böylece sinir kök veya kökleri üzerindeki bası ortadan kaldırılır. Bu işlem açık, mikroskobik ve endoskopik olarak yapılabilir.
Sadece disk materyalinin alınması şeklinde yapılan parsiyel diskektomi ameliyatları sonrası nüks oranı yüksek olmaktadır.
Enstrümantasyon ve total diskektomi; açık ameliyattır. Bozulmuş diskin alt ve üst omurlarına vidalar konulur. Bunlar rodlarla birbirine bağlanır. Diskin fıtıklaşmış kısmı ile birlikte omurlar arasında kalan reziduel kısmı da temizlenir.
Bu yöntemle nüks oranı çok düşüktür. Hastanın bel bölgesinde ileri dönemlerde oluşacak eklem artrozu ve ağrılarını da engeller.